Nazwy miejscowe Wawra w ujęciu onomastycznym

Prawdopodobnie każdy z nas co najmniej raz w życiu zadał sobie pytanie: od czego pochodzi nazwa X? Pod tym X ukrywać się może nazwa rodzinnej miejscowości, ulicy, przy której mieszkamy lub „dziwna” nazwa wsi, którą minęliśmy w drodze na wakacje. Pytania te (o wiele częściej niż statystyczny Kowalski) zadają sobie onomaści – osoby zajmujące się nazwami własnymi. To właśnie jeden z podtypów nazw własnych – nazwy związane z miejscem – stały się przedmiotem badań i dociekań studentów i studentek filologii polskiej, którzy wzięli udział w konwersatorium Nazwy miejscowe Wawra w ujęciu onomastycznym, realizowanym w ramach Programu "Studenci dla otoczenia". Dwanaście osób pod kierunkiem dr hab. Moniki Kresy przyjrzało się nazwom miejscowym, terenowym oraz nazwom ulic zlokalizowanym w największej dzielnicy Warszawy – Wawrze. Owocem tych prac jest "Słownik nazw miejscowych, terenowych i ulic Wawra", w którym znalazło się:

• 46 nazw osiedli i ich części

• 694 nazwy ulic

• 114 nazw zbiorników, cieków wodnych, wydm, górek i lasów.

Nazwy miejscowe są nie tylko wdzięcznym materiałem badawczym, lecz także czynnikiem integrującym i spajającym społeczności, które się z nimi identyfikują. Badaniami objęta została dzielnica Wawer, dołączona do Warszawy w 1951 roku, która urbanistycznie i tożsamościowo wyróżnia się na mapie stolicy. Prace prowadzone przez studentki i studentów miały charakter badawczy. Materiał został pozyskany ze współczesnych spisów urzędowych, historycznych i współczesnych map oraz z rozmów prowadzonych z mieszkańcami dzielnicy Wawer. W ustaleniu ich etymologii pomogły słowniki, opracowania naukowe, literatura historyczna i regionalistyczna. Dzięki tej pracy studenci mieli możliwość poznania metod stosowanych w badaniach onomastycznych oraz leksykograficznych. Te drugie były niezbędne po to, aby nadać słownikowi ostateczny kształt i zapewnić w miarę spójne metody opisu zebranego materiału. Na tym etapie korzystaliśmy również z pomocy pana Pawła Ajdackiego – pracownika jeden z filii wawerskich bibliotek. Wybrane wyniki badań uczestniczki konwersatorium: Klaudia Abucewicz, Karolina Czerkas i Alicja Dzięcioł oraz dr hab. Monika Kresa zaprezentowały podczas warszawskiej konferencji onomastycznej „Zwinięte fabuły miast”, która odbyła się w dniach 28-30 listopada 2022. Liczący ponad 180 stron słownik został zaprezentowany mieszkańcom dzielnicy podczas spotkania, które odbyło się 1 grudnia 2022 roku w Wawerskim Centrum Kultury przy ul. Żegańskiej 1 w Międzylesiu. Spotkanie poprowadziła dr hab. Monika Kresa, historię i pochodzenie nazw miejscowych prezentowały jednak przede wszystkim studentki i doktorantki: Klaudia Abucewicz, Pola Bajera, Karolina Czerkas, Karolina Dąbrowska, Alicja Dzięcioł, Dominika Kieszkowska, Paulina Obłuska. Zabawę nazewniczą, która zintegrowała obecnych na spotkaniu mieszkańców dzielnicy i pracowników Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, przygotowała Agata Łojek. Obecność ponad 80 przedstawicieli wszystkich pokoleń wawerczyków jest dowodem na to, że nazwy miejscowe są bardzo ważnym elementem ich tożsamości, a potrzeba zgłębiania ich pochodzenia nie jest jedynie konstruktem naukowym, lecz naturalną potrzebą każdego człowieka utożsamiającego się z lokalną przestrzenią.